In twee jaar tijd: bodem van De Lier hier en daar 15 tot 25 mm gedaald

Hoe komt het dat de bodem in De Lier op drie meetpunten in twee jaar tijd met bijna 15 tot meer dan 25 millimeter is gedaald?

Grondwateronttrekkingen ten bate van de tuinbouw spelen daarbij een wezenlijke rol en op één van de locaties is de gietwaterwinning als hoofdoorzaak van de bodemdaling vastgesteld, zo blijkt uit recent onderzoek.

Er zijn in het tijdvak augustus 2020 tot en met augustus 2022 gerichte metingen gedaan op drie locaties: in de Van Lockhorststraat (een woonwijk nabij het centrum), de Veilingweg (aan de noordkant van het dorp, bij de Noordlierweg) en aan de Scheeweg (aan de zuidelijke rand van het tuinbouwgebied onder De Lier, nabij de Kreekrug).

Scheeweg

Bij de locatie Scheeweg is de bodemdaling het aangetoonde gevolg van grondwateronttrekkingen. Bij de locaties aan de Veilingweg en de Van Lockhorststraat is dit mogelijk ook het geval, maar is dit aan de hand van de huidige onderzoeksresultaten nog niet met zekerheid te zeggen, aldus het onderzoeksbureau Geofoxx. Er kunnen ook andere invloedrijke factoren zijn, waaronder bijvoorbeeld woningbouw.

Gezien het aangetoonde verband tussen de bodemdaling en de onttrekking van grondwater is het volgens Geofoxx zeer urgent om alternatieven te vinden voor de aanvoer van het noodzakelijke gietwater in de tuinbouw.

Waarnemingen

De waargenomen bodemdaling varieert in periode en locatie. In het laatste jaar (augustus 2021-augustus 2022) is sprake van sterk toegenomen bodemdaling, tot wel twee keer zoveel in vergelijking met het jaar ervoor. De volgende bodemdalingen zijn gemeten:

Van Lockhorstraat
7,6 mm in de periode 2020-2021 en 9,8 mm in de periode 2021-2022.

Scheeweg
4,7 mm in de periode 2020-2021 en 10,1 mm in de periode 2021-2022. 

Veilingweg (nabij Noordlierweg)
8,0 mm in de periode 2020-2021 en 18,2 mm in de periode 2021-2022.

Schade

"De invloed van grondwateronttrekkingen voor gietwatervoorziening op bodemdaling in het gebied baart ons zorgen", schrijft wethouder Michiel Ferwerda aan de Westlandse gemeenteraad. "Er ontstaat aan zowel particuliere eigendommen, niet in de laatste plaats bij tuinders zelf, als aan publieke voorzieningen schade. De bodemdaling veroorzaakt scheuren in gebouwen en heeft ook invloed op wegen en het functioneren van de afwatering en riolering", vult hij aan.

Ferwerda heeft twee weken geleden aan de bel getrokken bij de betrokken instanties. "De gemeente, het Hoogheemraadschap van Delfland (bevoegd gezag voor grondwateronttrekkingen), provincie Zuid-Holland (strategisch grondwaterbeheerder) en Glastuinbouw Nederland onderkennen sinds 2020 dat de grootschalige onttrekking van grondwater voor gietwaterbereiding niet duurzaam is vanwege bodemdaling en verzilting. Daarom werken we samen aan een routekaart voor realisatie van een duurzame gietwatervoorziening."

Eerder onderzoek

In 2018 voerde het bedrijf Deltares onderzoek uit naar de invloed van grondwateronttrekkingen door de tuinbouw op bodemdaling. Uit dit onderzoek bleek al dat in het gebied rond De Lier de stijghoogte (waterdruk) in het eerste watervoerende pakket (op een diepte van 20 tot 30 meter) in het zomerseizoen op een aantal plekken met meer dan 3 meter daalde. Deze verlaging van de stijghoogte wordt vrijwel geheel veroorzaakt door de onttrekkingen voor de glastuinbouw, zo was de conclusie.

Op basis van aanbevelingen in dat rapport liet de gemeente drie zogeheten extensometers plaatsen, waarmee de bodemdaling in de 20 meter boven het eerste watervoerend pakket precies gemeten is. Geofoxx legde eind 2022 de resultaten van de eerste metingen naast gegevens over waterdruk in het watervoerende pakket en bracht daarover een rapport uit aan de gemeente Westland.