Westlands water nog steeds vol gifstoffen: 'DNA moet helpen vervuilers op te sporen'

Westlandse sloten en vaarten zitten nog steeds vol gifstoffen en pesticiden uit de Westlandse kassen, er is nauwelijks verbetering ten opzichte van vorig jaar. Dat blijkt uit een nieuwe rapportage van het Hoogheemraadschap van Delfland.

Om de vervuilers sneller en beter op te sporen, introduceert Delfland nu een nieuwe techniek. "Aan de hand van DNA kunnen we zien van wat voor soort teelt de gifstoffen afkomstig zijn."

Allerlei kleine buisjes, een pincet, handschoenen en een filtratiesysteem. Het lijkt een soort mini-laboratorium dat Roy Kalpoe, toezichthouder bij het Hoogheemraadschap van Delfland aan de oever van een sloot in Honselersdijk heeft neergezet. "Elk levend organisme, en ieder gewas heeft een DNA profiel", legt hij uit. "Dus ook paprika's, óók aardbeien. Als water wordt gebruikt om de gewassen bijvoorbeeld te besproeien, blijven kleine deeltjes (eDNA) van de gewassen achter in het water."

En dat water uit de kas, komt nog altijd in de sloot terecht. "Het zijn geen bewuste lozingen", weet Thecla den Hoed van het hoogheemraadschap. "Maar wel onbewuste lekkages. Dat kan via de grond, via het dak of de ramen. Als we meten dat er iets lekt, kunnen we niet altijd zien waar dat vandaan komt. Daarvoor doen we onderzoek dat vaak lang duurt en veel geld kost. Met de nieuwe onderzoeksmethode kan het Hoogheemraadschap Delfland snel en eenvoudig concluderen voor welk gewas het vervuilde water is gebruikt."

Samen kijken naar oplossing

Want de kleine deeltjes, het eDNA dus, die worden nu gebruikt om de vervuilers op te sporen. "Als wij zien dat er bijvoorbeeld deeltjes paprika in het water zitten, kunnen we veel sneller achterhalen van welke telers het water afkomstig is", vertelt Kalpoe, hij is het brein achter het inzetten van deze techniek om de bron van de vervuiling op te sporen. "We verkleinen ons zoekgebied enorm." Wanneer de bron gevonden wordt, gaat het hoogheemraadschap met de telers in gesprek. "We kijken samen met hen naar een oplossing, wanneer er echt niks verbeterd, wordt er gehandhaafd."

De glastuinbouw is een bekende veroorzaker van watervervuiling. Gewasbeschermingsmiddelen zijn de grootste boosdoener van de gifstoffen die het waterschap nog steeds in het oppervlaktewater meet. Ook is de glastuinbouw een belangrijke bron van meststoffen in het water. De rapportage over 2022 laat een lichte verbetering zien. "Maar er valt nog wel een wereld te winnen". aldus een woordvoerder van Delfland.
Volgens de Algemene Waterschapspartij spiegelt Delfland de situatie te rooskleurig voor. "De waterkwaliteit van 2022 is misschien íets beter dan in 2021, maar weer slechter dan in 2020. Kortom, eigenlijk is er niks veranderd", aldus fractievoorzitter Hans Middendorp. Desondanks is hij blij met de nieuwe techniek van Delfland. "Maar ik verwacht er geen wonderen van. Er is veel meer nodig dan deze nieuwe techniek. Er zijn nu 10 controleurs, dat moeten er 20 worden. En dat moet ook in de vorm van voorlichters."

Het is net als een automobilist die niet weet dat zijn koplampen niet branden. Iemand moet de tuinders wel vertellen dat ze nog steeds lekken, anders zullen er gifstoffen onbedoeld in het water blijven komen. Volgens Delfland er geen mankracht voor extra controleurs. Middendorp pleit daarom al jaren voor het verhogen van de waterschapsbelasting voor de tuinders. "Met af en toe een boete, komen we er niet. De hele sector is verantwoordelijk. De vervuiler betaalt, dat lijkt me wel zo eerlijk."

In het glastuinbouwgebied wordt het oppervlaktewater op 23 plekken in de gaten gehouden en daar zijn afgelopen jaar veertien verschillende gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen die de norm hebben overschreden. Dat zijn drie stoffen meer dan in 2021. Van de middelen die de norm overschrijden zijn er negen toegelaten, maar vijf verboden. Laatstgenoemde stoffen zijn carbendazim, chloortoluron, dichloorvos, fenamifos en imidacloprid. Toch zegt Delfland dat de totale chemische kwaliteit van het water verbeterd.

Goed water is belangrijk voor een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving en de biodiversiteit en is de basis voor de voedsel- en drinkwatervoorziening. Middendorp: "Vissen gaan nu dood, voor aalscholvers is nu veel minder te eten, zangvogels brengen minder jongen." En ook zwemmen in de Westlandse plassen is niet zonder risico's. Je moet dit water niet per ongeluk drinken. Eén keer kan niet kwaad, maar langdurige blootstelling is zeker schadelijk.

Vanaf 2027 is het zelfs wettelijk verplicht te voldoen aan nul lozingen. Gaat het Westland dat halen? "Nu is dat doel niet binnen handbereik", geeft een woordvoerder van Delfland aan. "Maar we gaan er wel alles aan doen wat binnen onze bevoegdheden en mogelijkheden ligt. De nieuwe techniek gaat ons in elk geval helpen de bron sneller op te sporen."

Lees meer

Waterkwaliteit iets verbeterd, maar nog veel te doen

Na twee jaar van stilstand is de waterkwaliteit in onze regio licht verbeterd. Toch blijft er nog veel werk te verzetten, meldt het Hoogheemraadschap van Delfland in de Waterkwaliteitsrapportage 2022.

Opmerkingen? Mail ons!